Bireysel ya da ülke ekonomisi genellikle düz bir grafik çizgisine sahip olmaz. Çünkü ekonomi birçok değişkene bağlıdır ve bu nedenle inişler ve çıkışlarla birlikte bir bütünü oluşturur. Ekonominin iyi zamanlarında işsizlik oranı düşüktür ve insanların gelir düzeyi yüksektir, ancak dalgalanmalar meydana geldiğinde ve grafik çizgisi düşmeye başladığında işsizlik oranı artar ve gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) hızla düşer. Bu zaman aralığı resesyon (durgunluk) olarak adlandırılır ve uzun ya da kısa sürebilir. Ancak bu ekonomik gerileme sadece resesyon değildir. Ne kadar uzun ve ne kadar kötü olduğuna bağlı olarak değişir, kısa ise resesyon daha uzun ise kriz adı verilir. Peki resesyon ne demek? Nasıl meydana gelir? Neleri etkiler ve bu dönemde yatırım yapılır mı? Gelin resesyon dönemlerini nasıl zararsız atlatabileceğinize ve nasıl yatırımlar yapmanız gerektiğine birlikte bakalım.
Resesyon Nedir?
Resesyon, ülkeler gibi belirli alanlarda ekonomik aktivitede önemli bir düşüşü ifade eden makroekonomik bir terimdir. Ekonomik aktivitede önemli bir düşüş olduğunda bir durgunluk meydana gelir. Bu daha sonra ekonominin tamamına yayılır ve birkaç aydan fazla sürer. Bu normal olarak reel GSYİH, reel gelir, istihdam, endüstriyel üretim ve toptan perakende ticarete de yansır. Bir resesyon söz konusu olduğunda ekonomik bir daralma meydana gelir.
Başka bir ifadeyle resesyon, düşük bir ekonominin nispeten uzun sürdüğü bir dönemdir. Gayri safi yurt içi hasıla art arda en az iki çeyrek (6 ay) düştüğünde genellikle ekonomik durgunluktan söz edilir. GSYİH’deki düşüş, bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin toplam değerinin düşmesi anlamına gelir. Resesyon döneminde çok az talep ve çok az yatırım olduğu için ekonomi güçlükle büyür ve hatta küçülebilir.
Ülkenin ekonomik faaliyetlerinde sürekli ve önemli oranda gerileme resesyon olarak ifade edildiği için bu dönemde sanayi üretimi, toptan ve perakende ticaret, istihdma ve ücretlerde daralma ve en önemlisi işsizlik ön plandadır. Ancak bu durgunluktan sonra genellikle bir toparlanma meydana gelir. Bu nedenle resesyonu ekonomik döngünün bir parçası olarak görebiliriz.
Resesyon Olursa Ne Olur?
Resesyonun başlamasının birçok nedeni olabilir. Bu nedenler, iç ve dış olarak ikiye ayrılır. İç nedenlere örnek olarak ekonomik ve finansal krizler verilebilir. Doğal afetler ve savaşlar ise dış nedenlere örnektir. Buradan da anlaşılacağı üzere resesyonun meydana gelebileceği çoğunlukla öngörülemez. Peki resesyonda ne olur?
Resesyon meydana geldiğinde ise sonuçları süresine bağlı olduğundan etkileyeceği sektörler ve oranları büyük ölçüde değişebilir. Ancak kısa da sürse resesyon, birçok kişi ve şirket için olumsuz bir dönemdir. Çünkü bir durgunluk sırasında genellikle ciddi değişiklikler meydana gelir. Hükümetler ve şirketler maliyetleri kısarlar. İş dünyasında yeni seçimler yapılabilir ve şirketler yeniden yapılanma kararı bile alabilirler. Bu durumda işten çıkarmalar olabilir. Çünkü şirketlerin bir durgunluk sırasında yatırım yapmaktansa maliyetleri düşürme olasılığı daha yüksek olduğu için personel sayısı sıklıkla azaltılır. Personel maliyetleri genellikle bir şirket için önemli bir maliyet kalemidir ve iş gücünü azaltmak, maliyetleri azaltmanın hızlı bir yoludur. Bunun bir sonucu olarak işgücü piyasasındaki açık pozisyon sayısındaki düşüş hemen fark edilir ve işsiz insan arzı da artar. Bu nedenle resesyon şirketler ve ülke ekonomisi için olumlu bir dönem değildir.
İş döngüsünün hoş olmayan bir parçası olmasına rağmen resesyonlar normaldir. Resesyon, birçok iflas ve genellikle banka iflasları, yavaş veya negatif üretim artışı ve yüksek işsizlik ile karakterize edilir. Durgunlukların neden olduğu ekonomik sancı, geçici olsa da bir ekonomiyi değiştiren büyük yıkımlar meydana getirebilir. Bu da ekonomideki yapısal değişikliklerin başlangıcı olabilir.
Resesyonda Neye Yatırım Yapılır?
Resesyon olduğunda hisse senetleri genellikle düşer. Bilinçli yatırımcılar resesyonun sadece olumsuz bir süreç olması gerekmediğini bilirler. Çünkü yatırım yapılabilecek büyük fırsatlar ortaya çıkabilir. Resesyon döneminde yatırım yapmak için çeşitli stratejiler vardır. Örneğin, düşük borcu, iyi nakit akışı ve güçlü bilançoları olan şirketlere yatırım yapmayı düşünebilirsiniz. Öte yandan, yüksek kaldıraçlı, döngüsel veya spekülatif şirketlerden kaçınmak oldukça önemlidir. Resesyon zamanlarında hem aktif hem de pasif yatırımları kârlı hale getirmek karmaşık ve araştırılma yapılması gereken bir süreçtir. Ancak her gerileme bir batış hikayesi oluşturmak zorunda değildir. Çünkü ekonomi zaten iniş ve çıkışlarla karakterize edilir ve bunu avantaja çevirmek için doğru zamanda, doğru şirketlere yatırım yapmak gerekir diye düşünüyorum.
