Teknoloji, her alanda yaşamı kolaylaştıran, bilgiye erişimi hızlandıran ve sistemleri optimize eden bir alandır. Fakat bu mecraların film izlemek, oyun oynamak, müzik dinlemek ya da diğer aktiviteler için gereğinden fazla kullanılması ve bu kullanımın yaşam kalitesini etkilemesi bağımlılıklara yol açabilir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı, dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. İnternette ve dijital cihazlarda geçirdiği süreyi kontrol edemeyen ve bu nedenle çeşitli rahatsızlıkları bulunan çocuklarda internet bağımlılığı tanısı konulabilir. Dolayısıyla çocuğunuz bağımlılık sürecine girmemesi için ebeveyn olarak onu gözlemlemeniz, internet aktiviteleri yerine vakit geçirebileceği farklı öneriler sunmanız, uzmanlardan destek almanız ve gerektiği durumlarda sınırlar koymanız önemlidir.
Okuma Önerisi: Çocuklarda Ekran Süresi Ne Kadar Olmalı?
Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır?
Çocuklarda teknoloji bağımlılığı; ilk aşamada anne, baba, kardeş gibi aile üyeleri ya da okuldaki öğretmenler tarafından fark edilebilir. Çocuklarda telefon bağımlılığı olarak da gözlemlenebilen bu süreç yoğun ekrana maruz kalma dolayısıyla iletişim problemleriyle birlikte fiziksel rahatsızlıklara da neden olabilir. Çocuğunuzda ortaya çıkabilecek teknoloji bağımlılığını ilerlemeden fark etmek için dikkate almanız gereken belirtiler şunlardır:
- Çocuklarda teknoloji bağımlılığını yalnızca bir cihaz üzerinden düşünmek doğru değildir. Çocuklarda tablet bağımlılığı ya da telefon bağımlılığının yanı sıra oyun konsolu ve müzik çalar gibi bağımlılıklar da ortaya çıkabilir. Bu nedenle çocuğun kullandığı dijital cihazların genelini kontrol etmekte fayda vardır.
- Çocuklar teknoloji bağımlılığından dolayı odak noktalarını dijital cihazlara yöneltirler. Bu nedenle çocuğun dikkat eksikliği yaşaması, öfke problemlerine sahip olması ve arkadaşlık ilişkilerinin bozulması olası durumlardandır.
- Çocuğun ödevler konusunda çok isteksiz davranması ve buna bağlı olarak ders notlarının düşmesi teknoloji bağımlılığının etkilerinden olabilir.
- Çocuklar; cep telefonu, tablet, bilgisayar ya da diğer elektronik cihazlar aracılığıyla oynadıkları oyunlardaki ya da izledikleri filmlerdeki karakterlerin etkisi altında kalabilir. Çocukluk döneminde rol model alma, karakterlere özenme, taklit etme ve hayranlık duyma gibi durumlar normaldir. Bu nedenle içerik seçiminde çocuğunu destekleyebilir uygun görmediğiniz karakterlere özenmesinin önüne geçebilirsiniz.
- Çocukların yaşına uygun olmayan, şiddet, korku ya da cinsellik içeren internet sitelerine giriş yapmasını engellemek için güvenli internet paketi uygulamalarından yararlanabilirsiniz. Daha önce önerdiğim ebeveyn takip uygulamalarından da faydalanabilirsiniz.
- Teknolojinin gelişmesi ve dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte çoğu aktivitenin sanal ortamlarda yapıldığı bir çağda doğan yeni nesil çocukları, sosyal hayata uyum sağlamada zorluk çekebilir. Bu nedenle çocuğun yetenek, ilgi alanı ve istekleri doğrultusunda hobi edinmesi önemlidir. Çocuğun bir spor, sanat ya da müzik dalında aktif olarak rol alması, teknolojiye olan bağımlılık oranını düşürmeye ve sosyal ilişkilerini geliştirmeye yardımcı olur.
Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığına Karşı Aileler Ne Yapabilir?
Teknoloji bağımlılığı, çocuğun mevcut fiziksel ve ruhsal sağlığının yanı sıra kurduğu gelecek planlarını da olumsuz olarak etiketleyebilir. Bu olumsuz durumların önüne geçmek ve çocuğun teknoloji alanındaki alışkanlıklarını kontrol altına almak için yapabileceğiniz uygulamalar şunlardır:
- Çocuklar büyüme ve gelişme çağında özellikle ebeveynlerini örnek alırlar. Bu nedenle aynı evin içinde çocuğunuzla vakit geçirirken teknoloji kullanımını minimuma düşürmekte fayda vardır. Böylelikle çocuğun ilgi alanını farklı yönlere çekebilir ve problemlerin önüne geçebilirsiniz.
- Çocukların yetiştirilme tarzı da bağımlılıklara yol açabilen unsurlar arasındadır. Küçük yaşlarda sürekli teknolojik aletlerle oyalanan ve ev içerisinde yalnız bırakılan çocukların bağımlılığa sürüklenme olasılığı daha yüksektir. Bu olasılığı düşürmek için teknoloji kullanımına süre kısıtlaması getirebilirsiniz.
- Çocukların arkadaş çevresi de onları internette vakit geçirmeye teşvik edebilir. Bu gibi durumlarda çocuğun arkadaş çevresini daha yakından tanıyarak birbirleri arasındaki etkileşimi gözlemleyebilirsiniz.
- Uyku, çocukların fiziksel ve ruhsal sağlığının gelişimi için oldukça önemli bir faktördür. Teknoloji bağımlılığı çocuklarda uyku düzensizliğine neden olabilir. Yaşam kalitesini düşüren ve gelişimi olumsuz yönde etkileyen uyku problemlerinin önüne geçmek için çocuğun uyku saatlerini kontrol altına alabilirsiniz.
Teknoloji bağımlılığı olan bir çocukta anksiyete, takıntı oluşturma, iletişim bozuklukları, kaygılanma, dikkat dağınıklığı, göz bozuklukları, uyku düzensizliği ve obezite gibi pek çok problemin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumların önüne geçmek ve ilgili tedavi yöntemlerini uygulamak için alanında uzman olan çocuk psikoloğu ya da pedagoglardan destek alabilirsiniz. Böylelikle teknolojik cihazlarla çok fazla vakit geçiren çocuğun hakkında ne yapmanız gerektiğini öğrenebilir ve onun geleceğini daha iyi şekillendirebilirsiniz.
